Choroby płuc zaburzają nie tylko pracę układu oddechowego, ale także mogą obniżać poziom komfortu psychicznego. Jak wpływają na zdrowie emocjonalne? Czy są źródłem stresu? Czy zaburzają harmonię codziennego życia? Sprawdź!
Spis Treści
Choroby płuc a stan psychiczny – jakie zmiany następują?
Osoby, które żyją z chorobą płuc, oprócz objawów fizycznych, mogą doświadczać problemów ze zdrowiem psychicznym. Chodzi głównie o kwestie tego, jak się czują i jak radzą sobie wżyciu codziennym [1]. W przypadku chorób układu oddechowego najczęściej dochodzi do spadku jakości życia w związku z uciążliwymi dolegliwościami fizycznymi, takimi jak [2]:
- duszność,
- napady kaszlu,
- produkcja wydzieliny płuc połączona z postępującym obniżeniem wydolności układu oddechowego.
W opinii chorych szczególnie trudnym symptomem choroby są napady duszności, które u wielu osób wywołują lęk i stres [2].
W związku z doświadczanymi objawami chorzy muszą dostosować się do zmian w dotychczasowym trybie życia. Najczęściej dotyczy to [2]:
- rezygnacji z wykonywanej pracy;
- unikania uczestnictwa w wydarzeniach rodzinnych i spotkaniach ze znajomymi;
- spadku sprawności fizycznej;
- porzucenia hobby;
- stronienia od korzystania z rozrywek.
Ostatecznie przewlekle chorzy są zmuszeni do bierności, co prowadzi do pogarszania się stanu zdrowia somatycznego i psychicznego [2].
Problemy psychiczne, jakość życia i choroby płuc
Bezradność i rezygnacja, które odczuwają pacjenci z chorobami płuc, mogą utrudniać walkę z chorobą i obniżać jakość życia chorych i ich bliskich [2, 3]. Uwidacznia się to w wielu negatywnych konsekwencjach w obszarze zdrowia psychicznego, do których należą [2]:
- spowolnienie psychomotoryczne;
- pogorszenie funkcji poznawczych związane z niedoborem tlenu we krwi;
- niedotlenienie mózgu;
- zaburzenia lękowe;
- depresja.
Najczęściej występującą chorobą przewlekłą układu oddechowego jest przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) [3]. U chorych w stopniu zaawansowanym obserwuje się nie tylko wyniszczenie organizmu czy ciężką przewlekłą niewydolność oddechową [3], ale także pogorszenie [2]:
- koordynacji wzrokowo-ruchowej;
- płynności słownej;
- procesów związanych z krótko- i długotrwałą pamięcią słuchową i wzrokową, pamięcią operacyjną, myśleniem abstrakcyjnym, wyobraźnią przestrzenną oraz koncentracją uwagi.
Do tego dochodzą obniżony nastrój, problemy ze snem i lęk związany z niepewnymi rokowaniami [3].
Stres – wróg chorób układu oddechowego
Ludzie bardzo często podupadają na zdrowiu w czasie przeżywania trudnych sytuacji życiowych, takich jak np. rozwód, utrata bądź zmiana pracy. Tym wydarzeniom towarzyszą stres, silne emocje, przeciążenie i nieefektywne radzenie sobie. Przyczyniają się one do rozwoju różnych dolegliwości i chorób [5].
Stres jest również wrogiem chorób płuc. Chronicznie stresujące wydarzenia życiowe prowadzą do zmian w układzie immunologicznym i do zwiększenia stanów zapalnych w drogach oddechowych. Między skutkami ostrego stresu a odpowiedzią układu oddechowego może pośredniczyć układ autonomiczny, który redukuje wczesną odpowiedź układu na alergen. Szczególnie dotyczy to osób chorujących na astmę [2]. Dlatego na poziom akceptacji choroby płuc, a także poprawę jakości życia i stanu psychicznego może mieć wpływ m.in. nauka skutecznego radzenia sobie ze stresem [3].
Jak poprawić swój stan psychiczny przy przewlekłej chorobie płuc?
Przede wszystkim liczy się akceptacja choroby. W pewnym stopniu może korzystnie wpłynąć na sposób postrzegania swoich problemów [3].
Ważne jest również leczenie schorzenia, aby uniknąć stanów zaostrzenia. Można też zadbać o łagodzenie objawów. W przypadku uporczywego kaszlu i zalegającej flegmy można sięgnąć po leki z rodziny Deflegmin, które rozrzedzają gęstą wydzielinę i ułatwiają jej odkrztuszanie [6]. Na duszności pomagają techniki relaksacyjne, w tym uważność (mindfulness) [1].
Dla podniesienia jakości życia osób z chorobami płuc ważna jest również opieka psychiatryczna oraz psychoterapia, które powinny być stałym elementem leczenia [2].
Na zlecenie marki Deflegmin
Bibliografia:
[1] European Lung Fundation, Zdrowie psychiczne i zdrowie płuc, 2023 (witryna internetowa: https://europeanlung.org/pl/information-hub/living-with-a-lung-condition/zdrowie-psychiczne-i-zdrowie-pluc/ (dostęp: 05.07.2023)).
[2] Andysz A., Merecz D., Psychologiczne konsekwencje przewlekłych chorób układu oddechowego. Rola personelu medycznego w ich przezwyciężaniu, Pneumonol. Alergol. Pol. 2012; 80, 4: 329–338.
[3] Budna P.A., Łagoda K., Jakość życia osób z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc [w]: Jakość życia w naukach medycznych i społecznych. T. 2, 2018, 284-293.
[4] Siwek M., Duszność i choroby pulmonologiczne, a zaburzenia psychiczne, 2018 (witryna internetowa: https://www.centrumdobrejterapii.pl/aktualnosci/dusznosc-i-choroby-pulmonologiczne-a-zaburzenia-psychiczne/ (dostęp: 05.07.2023)).
[5] Szczepaniak W., Stres przyczyną chorób. Nie zgadniesz jak wielu, 2017 (witryna internetowa: https://zdrowie.pap.pl/strefa-psyche/stres-przyczyna-chorob-nie-zgadniesz-jak-wielu (dostęp: 05.07.2023)).
[6] Witryna internetowa leku Deflegmin: https://deflegmin.pl/
